Nominal Döviz Kuru Piyasa tarafından belirlenen iki para birimi arasındaki döviz kuruna “nominal” döviz kuru denir. Bu, döviz işlemleri yaptığımız ve takas ettiğimiz ve herhangi bir döviz çifti için mevcut Forex piyasası fiyatlarına bakarak kolayca kontrol edebileceğimiz orandır.
Herkesin baktığı ve atıfta bulunduğu döviz kuru bu olsa da, piyasaların genellikle finansal varlıkları gereğinden fazla veya düşük fiyatlandırdığı bilinmektedir ve aynı şey para birimleri için de geçerlidir.
Yeni bir forex yatırımcısı iseniz; bu makale nominal döviz kuru hakkında sizlere detaylı bir bilgi sahibi olmanızı sağlayacaktır. Forex piyasalarında yaptığınız işlemler; anlık ciddi kâr ve zararla sonuçlandığından için çeşitli etkenlere dikkat etmeniz gerekmektedir.
Nominal Döviz Kuru Nedir?
Bir döviz çiftinin ne kadar fazla veya düşük fiyatlı olduğunu bulmak ve bir döviz kurunun uzun vadeli gerçeğe uygun değerini belirlemek için ekonomistler, “gerçek” veya efektif döviz kurlarını elde etmek için birkaç farklı yöntem kullanırlar.
Reel döviz kurlarının hesaplanması gerekir ve genellikle ekonomik göstergelere ve ek ekonomik verilere dayanır.
Hesaplanan reel döviz kuru, gerçek para birimlerini değiştirmek için hiçbir yerde kullanılamasa da; nominal döviz kuru için bir gerçeklik kontrolü görevi görür. Çok sık olarak, aşırı fiyat seviyeleri aşıldığında döviz kurları reel dövize geri dönecektir.
Reel döviz kurlarını hesaplamanın birkaç farklı yolu, aşağıdaki bölümlerde daha ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.
Enflasyondan Arındırılmış Reel Kurlar
Bir döviz çifti için reel döviz kurunu değerlendirmenin popüler bir yolu; iki para birimi arasındaki nominal döviz kurunu ilgili iki ülkedeki nispi enflasyon oranlarıyla düzeltmektir.
Bu, iki ülkede hangi malların ve ne kadarının satın alınabileceğini kendi para birimleriyle etkin bir şekilde karşılaştırmaya ve dolayısıyla döviz kurunun gerçek değerini belirlemeye olanak tanır.
Örnek olarak, temel para biriminin ülkesinin %5 oranında enflasyon yaşadığı; ancak karşı para biriminin ülkesinde yalnızca %2 enflasyona sahip olduğu durumu düşünün. Bu durumda, enflasyon oranları arasındaki farkı yansıtmak için birinci ülkenin para birimi; ikinci ülkeninkinden %3 daha yüksek bir reel döviz kuruna sahip olacaktır. Ancak nominal döviz kuru değişmeden kalabilir.
Ayrıca, birçok merkez bankasının yönettikleri ekonomideki enflasyonist eğilimlere karşı koymak için gösterge faiz oranlarını artırması gerektiğinden, artan fiyatlar genellikle nominal döviz kurlarını da artıracaktır. Daha yüksek bir nominal döviz kuru, doğası gereği deflasyonisttir ve enflasyonist baskılarla mücadeleye yardımcı olur.
Ek olarak, yükselen faiz oranları, uluslararası yatırımcıların para birimine olan talebi; elde tutarken sunulan daha yüksek getiri nedeniyle arttıkça genellikle bir para biriminin değerini artırır.
Satın Alma Gücü Paritesi Reel Döviz Kurları
Reel döviz kuru için bir diğer değerleme yöntemi satın alma gücü paritesidir (SAGP). Bu teori, aynı malın veya bir mal sepetinin maliyetinin; iki farklı ülkede etkin bir şekilde aynı maliyete sahip olması gerektiğini varsayar.
Esasen, maliyeti daha yüksekse, o ülkenin para birimi aşırı değerli kabul edilmektedir. Dolayısıyla daha az maliyetliyse, o ülkenin para birimi düşük değerli olarak görülmektedir.
Esasen, mallar bir ülkede daha ucuz hale gelirse; o zaman diğer daha pahalı ülkeden insanlar veya ithalatçılar onları satın alma eğiliminde olacaktır. Bu, daha pahalı ülkenin para birimine göre daha ucuz ülkenin para birimine olan talebi artırarak döviz kurunu daha ucuz para birimi lehine etkileyebilmektedir.
İşlem Ağırlıklı Reel Döviz Kurları
Belirli bir para biriminin daha gerçekçi bir değerini belirlemek için; yatırımcılar ve ekonomistler hesaplanan işlem ağırlıklı döviz kurlarını kullanılmaktadır. Bu işlem ağırlıklı döviz kurları, bir ülkenin para biriminin diğer para birimleri sepetine karşı değerini yakalamaya çalışan bir endeks biçimindedir.
Örneğin, bir İşlem Ağırlıklı Endeks veya bir Ticaret Ağırlıklı Döviz Kuru; bir yabancı para sepeti için gözlemlenen döviz kurlarının ağırlıklı ortalamasını alır. Dolayısıyla her bir yabancı ülkenin ağırlığı, ana ülkeyle işlem payına eşit olacak şekilde ayarlanır. İşlem ağırlıklı döviz kurlarının hesaplanmasında farklı varyasyonlar vardır. Çoğu zaman ithalat, ihracat veya iki ülke arasındaki toplam işlem ağırlıklıdır.
Para birimleri her zaman diğer para birimlerine göre değerlendiğinden; bir para birimine karşı döviz kuru her zaman bir para biriminin gerçek gücünü veya zayıflığını yansıtmaz.
Örnek vermek gerekirse, EURUSD keskin bir şekilde yükselirse, bunun nedeni mutlaka Euro’nun gücü olmayabilir. Dolayısıyla daha çok Doların zayıflığından olabilmektedir. Bununla birlikte, işlem ağırlıklı bir Euro endeksi, tüm en büyük AB ticaret ortaklarının bir para birimi sepetini içereceğinden, Euro’nun değeri hakkında daha iyi bir bakış açısı sağlayabilmektedir.
Bu durumda, işlem ağırlıklı Euro endeksi belirli bir süre boyunca yükselirse; o zaman Euro’nun o dönemde güçlendiği sonucuna varılabilmektedir.
Özünde, bu tür efektif döviz kuru, her ülke ile işlemin payını o ülke için ağırlık olarak kullanarak; işlem ortaklarının ortalama mal fiyatlarına göre ev eşyalarının ortalama fiyatını ölçer.
Bir para biriminin işlem ağırlıklı endeksi yükselirse, bu genellikle para biriminin satın alma gücünün arttığı ve daha fazla ithalat satın alabileceği anlamına gelir. Öte yandan, düşen bir işlem ağırlıklı endeks, para biriminin satın alma gücünün azaldığını ve dolayısıyla aynı miktarda ithal mal satın almak için daha fazla para biriminin gerekli olduğunu ima eder.
